Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Birleşmiş Milletler (BM) Şartı’nın ilkeleri temelinde devletler arasında gerçekten dürüst, açık ve karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler kurulabileceğine ve kurulması gerektiğine inandıklarını söyledi.
Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta 2025 yılının Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu kararıyla "Uluslararası Barış ve Güven Yılı" ilan edilmesi ve Türkmenistan’ın daimi tarafsızlık statüsünün 30. yıl dönümü vesilesiyle Uluslararası Barış ve Güven Forumu düzenlendi. Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhammedov’un ev sahipliğinde yapılan foruma, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve çok sayıda lider katıldı. Putin forumda yaptığı konuşmasında, 30 yıl önce 12 Aralık’ta Türkmenistan’ın Daimi Tarafsızlık Statüsü’nü aldığına ve bugünün ülkede devlet bayramı olarak kutlandığına işaret ederek, "30 yıl önce ülkenizin yönetimi tarafından yapılan daimi tarafsızlık tercihi Türkmenistan’ın bağımsız ve egemen bir devlet olarak stratejik gelişim yönünü belirlemiştir. Ülke, hem Orta Asya bölgesinde hem de tüm dünyada saygı ve itibara sahiptir. Ülkeniz, dengeli bir dış politika izliyor, bölgesel ve uluslararası güvenlik ve istikrarın güçlendirilmesine önemli katkı sağlıyor, dünya meselelerinde işbirliği ve karşılıklı güven ortamı oluşturmak için ciddi çabalar sarf ediyor" dedi.
2025 BM Barış ve Güven Yılı’nın örgütün kuruluş yıldönümüne de denk geldiğini söyleyen Putin, "80 yıl önce kurulan bu kurum bugüne kadar kendisine verilen görevi layıkıyla yerine getiriyor ve aslında uluslararası çıkar dengesini sağlamak ve daha da önemlisi tüm ülkelerin görüş ve düşüncelerini dikkate alarak zor sorunlara uzlaşmacı çözümler bulmak için tek ve benzersiz bir mekanizmadır. BM Şartı ilkeleri temelinde çok kutuplu yeni bir dünyada devletler arasında gerçekten dürüst, açık ve karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler kurulabileceğine ve kurulması gerektiğine inanıyoruz. Bunun en canlı örneği dostluk ve iyi komşuluk ruhunda başarıyla gelişen Rusya ve Türkmenistan arasındaki stratejik ortaklıktır" ifadelerini kullandı.
"Kazakistan, BM reformunu destekliyor"
Cumhurbaşkanı Tokayev, Türkmenistan’ın BM tarafından desteklenen 2025’i Uluslararası Barış ve Güven Yılı ilan etme girişiminin önemine vurgu yaparak, Kazakistan’ın bu kararı katıldığını, çünkü barış ve güvenin ülkesinin dış politika stratejisinin temelini oluşturduğunu kaydetti. Tokayev, "Bazı anlaşmazlıkların çözümündeki başarılara rağmen genel olarak dünya genelindeki durum son derece gerginliğini koruyor. Karşılıklı güven, hoşgörü, sürdürülebilir kalkınma için barış ve işbirliği gibi kritik öneme sahip faktörler eksiklikler olarak ortaya çıktı. Burada uluslararası hukukun zayıflaması, bazı kurallarla değiştirilmesi ve çok taraflı kurumların, öncelikle BM’nin itibarının ve etkinliğinin azalması büyük bir üzüntüyle belirtilmelidir. Stratejik dengenin yeniden sağlanmadan ve adil dünya düzeni olmadan uluslararası istikrar ve güvenlik müzakerelerde ve çok taraflı forumların kararlarında yalnızca söz ve iyi bir dilek olarak kalabilir. Bu nedenle Kazakistan, Güvenlik Konseyi’nin genişletilmesi ve Genel Kurul’un rolünün güçlendirilmesi dahil olmak üzere Birleşmiş Milletler reformunu destekliyor. 80. Genel Kurul oturumu kapsamında BM sistemi reformu için somut öneriler hazırlamak üzere bir ‘fikir birliği grubu’ oluşturmayı önermiştim" ifadelerini kullandı.
Diğer bölgelerdeki anlaşmazlıkların çözümlerini desteklediklerini belirten Tokayev, konuşmasını şu şekilde sürdürdü:
"Orta Doğu’da durum ile ilgili anlaşmasının imzalanmasını memnuniyetle karşılıyoruz. Kazakistan’ın İbrahim Anlaşmalarına katılma kararı, bu bölgedeki durumun istikrarına mümkün olan katkıyı sağlama arzusundan kaynaklanıyor. Bu bağlamda Kazakistan, gerçekten uzun süren askeri-siyasi krizin çözümünde önemli faktör olarak egemen Filistin devletinin kurulmasını destekliyor. Azerbaycan ve Ermenistan arasında ortak barış bildirisi imzalanması tarihi öneme sahiptir, bölgede ve ötesinde çok taraflı işbirliği için geniş perspektifler sunuyor. Güney Kafkasya’da istikrarı güvence altına alan tam formatlı barış anlaşmasının en kısa sürede imzalanmasını umuyoruz"
"Özbekistan, adil dünya düzeni inşasına katkı sağlamaya devam etmeye hazır"
Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev da, ülkesi için dünyaya açıklık, karşılıklı saygı ve diyalogun temel değerler olduğunu belirterek, "Bunun kanıtlarından biri Özbekistan’ın ortak güvenlik ve refah adına ortaya koyduğu Semerkant Dayanışma Girişimi’dir. Bu girişim, barış, uyum ve sürdürülebilir kalkınma için çaba gösteren herkesi diyaloğa dahil etmeyi amaçlamaktadır" ifadelerini kullandı. Karşılıklı güven, saygı ve birliğin Orta Asya’yı barış, işbirliği ve iyi komşuluk alanına dönüştürme politikasının temelini oluşturduğunu belirten Mirziyoyev, "Geçen ay Taşkent’te 7’incisi yapılan Bölge Devlet Başkanları İstişare Toplantısı, bölgede barış ve istikrarın sağlanması, çok planlı ekonomik işbirliğinin genişletilmesi için dayanışmayı güçlendirmeye ve ortak eylemler yapmaya hazır olduğumuzu bir kez daha göstermiştir" diye konuştu.
Mirziyoyev, ayrıca "Özbekistan, adil ve istikrarlı dünya düzeni inşasına yapıcı katkı sağlamaya devam etmeye hazır" dedi.
"Türkmenistan’ın enerji projeleri, enerji arzının istikrarını artırıyor"
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov ise, Türkmenistan’ın tarafsızlık politikasının ülkede istikrarı, toplumsal uyum sağladığını ve ülkenin sürdürülebilir kalkınması için sağlam temel oluşturduğunu söyledi. Caparov, Türkmenistan’ın bölgesel süreçlere, Orta Asya’da ve komşu bölgelerde enerji güvenliğinin güçlendirilmesi meselesine sağladığı katkıyı takdir ettiklerini ifade etti.
Cumhurbaşkanı Caparov ayrıca, "Türkmenistan tarafından hayata geçirilen doğal gaz ve enerji projeleri enerji arzının istikrarını önemli ölçüde artırmakta, pazarları genişletmekte ve karşılıklı yarar sağlayan ekonomik işbirliği için ek fırsatlar sunmaktadır" ifadesini kullandı.