Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya ile muhtemel çatışma durumunda AB ve NATO kapsamında görev yapan askerlerin ve teçhizatlarının birlik içerisinde kriz bölgesine hızlı intikalini öngören Avrupa Askeri Hareketlilik Geliştirilmiş Müdahale Sistemi (EMERS) önerisinin kabul edildiğini açıkladı.
AB, Rusya-Ukrayna savaşı, Rusya kaynaklı insansız hava araçları ve hibrit saldırılar ile artan güvenlik arayışlarının gölgesinde önemli bir karar aldı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya ile muhtemel çatışma durumunda AB ve NATO kapsamında görev yapan askerlerin ve teçhizatlarının birlik içerisinde kriz bölgesine hızlı intikalini öngören Avrupa Askeri Hareketlilik Geliştirilmiş Müdahale Sistemi (EMERS) önerisinin kabul edildiğini bildirdi.
"Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü saldırganlık savaşı, savunma teknolojilerinin ne kadar hızlı geliştiğini gösterdi"
Von der Leyen açıklamasında, "Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü saldırganlık savaşı, savunma teknolojilerinin ne kadar hızlı geliştiğini gösterdi. Yapay zeka, kuantum sistemleri, insansız hava araçları (İHA) ve uzay teknolojileri gibi yenilikler savaş alanını yeniden şekillendiriyor. Girişimlerden yenilikçi KOBİ’lere kadar yeni savunma aktörleri, Avrupa’nın askeri yetenekler geliştirme ve üretme biçimini değiştiriyor. Avrupa, Ukrayna’nın deneyiminden ders çıkarmalı, dayanıklılığını güçlendirmeli ve yetenekleri daha hızlı ve daha verimli bir şekilde sunmak için endüstri liderlerini, yeni yenilikçileri ve teknoloji topluluğunu bir araya getiren yeni bir savunma ekosistemi inşa etmelidir" ifadelerini kullandı.
Ursula von der Leyen’in "Dayanıklı altyapı, ortak eylem ve daha güvenli Avrupa" sloganıyla duyurduğu yeni eylem planı, 27 üye ülke arasında acil durumlarda NATO veya AB misyonları kapsamında görev yapan askerlerin ve teçhizatlarının hızlı bir şekilde kriz bölgesine transferini öngörüyor. Bu kapsamda AB içinde sivillerin serbest hareket etmesini öngören ve "Askeri Schengen" olarak adlandırılan sistem, askeri birlikler ve ekipmanlarının geçişlerinde de uygulanacak. AB Komisyonu Başkanı von der Leyen’in "Askeri Schengen" ifadesini resmi olarak kullandığı planın 2027 yılına kadar hayata geçirilmesi hedefleniyor.
"Avrupa’da konuşlu birliklerin hızlı hareket kabiliyeti, savunma için hayati önem taşıyor"
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ise, "Avrupa’da konuşlu askeri birliklerin hızlı hareket kabiliyeti, Avrupa’nın savunması için hayati önem taşıyor. Savunma hazırlığı, temel olarak tanklarınızı ve birliklerinizi ihtiyaç duyduğunuz yere, ihtiyaç duyduğunuz anda ulaştırıp ulaştıramayacağınıza bağlıdır. Bugün sınır ötesi askeri nakliye için bir acil durum sistemi ve kıta genelinde birliklerin taşınmasını kolaylaştırmak için üye ülkelerin nakliyelerini birleştirmeyi sağlıyoruz. Avrupa, benzeri görülmemiş güvenlik tehditleriyle karşı karşıya. Daha iyi askeri hareketlilik için gerekçeler bundan daha açık olamazdı" dedi.
Avrupa’nın yeni savunma eylem planı: EMERS
EMERS devreye girdiğinde bir kriz anında asker ve teçhizatın konuşlandırılması sırasında AB genelindeki ulaşım ağlarına, altyapıya ve ilgili hizmetlere öncelikli erişim sağlanacak. Askerlerin veya askeri malzemelerin taşınması gerektiğinde AB ülkelerinin raylı sistemleriyle bunu gerçekleştirmek için EMERS operasyonlarına öncelik verilecek. Bu çerçevede her ülkede ayrı kurallara ve izne bağlı olan normal ulaşım kuralları askıya alınacak. Askerlerin ve ekipmanlarının kriz bölgesine sorunsuz intikalinin gerçekleşmesi için de AB üyesi ülkeler, kendi hukuki düzenlemelerini ve prosedürlerini buna imkan verecek şekilde düzenleyecek. Plana göre normal bir askeri hareketlilik gerektiren durumlarda ülkeler 3 gün içinde, operasyonel acil durumlarda ise 6 saat içinde EMERS’in talebine cevap vermek zorunda olacak. AB üye ülkeleri arasında askeri birlik ve teçhizatın sınırlardan geçişi veya başka ülkeye transferi için karmaşık prosedürler bulunduğundan izin süreçleri haftaları bulabiliyor. Söz konusu planda yer alan öneriler arasında bürokratik engellerin azaltılması ve ulaşım altyapısının genişletilmesi de yer alıyor. Bu kapsamda askerlerin ve teçhizatlarının intikalinde kritik önemde olacak olan köprülerin, tünellerin ve limanların da aralarında olduğu 500 kritik noktanın haritası çıkarılacak. Bu harita askeri teknik bilgilerle silahlı kuvvetlerin kullanabileceği formata dönüştürülecek.
AB Komisyonu’nun askeri hareketliliğe ilişkin yeni planının yürürlüğe girmesi için AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu’nun onayı gerekiyor.